برای آگاهی بیشتر از نحوه استفاده از پلیمر در سازه‌ها و فناوری‌های نوینی که از آنها برای مقاوم‌سازی استفاده می‌شود، با مهندس ضیایی‌فر مدیرکل گروه دینامیک سازه پژوهشگاه زلزله گفت‌وگو کرده‌ایم.مهندس ضیایی‌فر درباره امکان استفاده از پلیمرها برای مقاوم‌سازی سازه گفت: این خبر در رابطه با اقدامات یکی از پژوهشگاه‌های داخل کشور بود که وابسته به وزارت راه، مسکن و شهرسازی است.
براین اساس این مسئله مطرح شده بود که می‌توان از پلیمرها در راستای مقاوم‌سازی استفاده کرد. پلیمرها مانند الیاف از عناصر جدیدی هستند که در زمینه مقاوم‌سازی سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و تا حدودی نیز در مقاوم‌سازی بنا تأثیر دارند اما درباره این مورد خاص به‌نظر می‌رسد منظور این باشد که اگر ساختمان در معرض لرزش زمین‌لرزه قرار گرفت، ترک دیوارها و ایجاد شکستگی در آنها باعث فروریزش نشود و از این جهت مقداری ضریب ایمنی در ساختمان افزایش پیدا کند.
مدیر گروه دینامیک سازه پژوهشگاه بین‌المللی زلزله با ذکر تکنیک‌های دیگری که در زمینه مقاوم‌سازی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند، گفت: در این رابطه از تکنیک‌های دیگر نیز می‌توانیم استفاده کنیم. تکنیک‌های متداول‌تر و قدیمی‌تر مانند تکنیک تور سیمی که روی آن لایه‌ای از فولادهای نازک قرار می‌دهند و روی آن بتن می‌پاشند.
این اقدام نیز تقریبا باعث خواهد شد که خسارت‌های ناشی از ریزش ساختمان به‌شدت کاهش یابد. البته استفاده از الیاف و پلیمر در سطوح مختلف می‌تواند باعث مقاوم‌سازی ساختمان در برابر زلزله نیز شود اما آنچه در اصل مدنظر ماست این است که ساختمان پس از وقوع زلزله فرو ریزش کامل نداشته باشد. در واقع آنچه مهم است ارتقای ایمنی به‌منظور حفظ جان افراد پس از وقوع حادثه است.
او با اشاره به اینکه از الیاف پلیمر بیشتر جهت جلوگیری از ریزش دیوارها می‌توان استفاده کرد، گفت: برای حفظ ساختمان در برابر لرزش‌های شدید معمولا عناصر اصلی و اساسی ساختمان مانند ستونها و تیرهای به‌کار رفته باید تقویت شوند، این مقاوم‌سازی باید به‌گونه‌ای انجام گیرد که باعث فرو‌ریختن کل سازه نشود. البته اگر تنها دیوارها خراب شود و کل ساختمان فرو نریزد به‌نظر می‌توان تا حدودی خسارات ناشی از وقوع یک زلزله را کنترل کرد.
امکان دارد فرو ریختن دیوارها باعث جرح شود اما کمتر باعث تلفات جانی خواهد شد. در این رابطه دانش‌های متفاوت مقاوم‌سازی ساختمان وجود دارد. برای تقویت ساختمان در کشور ما معمولا از عناصر سازه‌ای مانند فولاد و بتن و عناصری که جنس و نوع آن سخت است استفاده می‌شود. در این زمینه از پلیمر نمی‌توان استفاده کرد اما می‌توان از آن کمک گرفت، به‌عنوان مثال بعضی از ستونها هستند که از نظر مقاومتی شاید با ایده‌آل ما چندان فاصله نداشته باشند اما تا حدودی درجه مقاومت آنها پایین است، ما می‌توانیم برای بالا بردن درجه مقاومت آنها از الیاف استفاده کنیم و به‌اصطلاح الیاف را دور این نوع ستونها بپیچیم یا دورپیچ کنیم.
به این کار جکتینگ می‌گویند. برای انجام این کار غلافی درست می‌کنند و آن را دور ستون قرار می‌دهند، این کار باعث می‌شود مقاومت ستون تا مقداری افزایش پیدا کند و به حد مطلوب برسد. در این عملیات می‌توانیم از الیاف یا الیافی که پلیمر، کربن یا شیشه هستند استفاده کنیم و مقاومت ساختمان را افزایش دهیم که البته این افزایش خیلی اساسی نخواهد بود. اگر افزایش مقاومت خیلی بالا مدنظر باشد باید از عناصر کلاسیک مانند فولاد و بتن استفاده کنیم که از نظر قیمتی به صرفه‌تر و دارای درجه مقاومت بالاتری نسبت به عناصر دیگر هستند.
مهندس ضیایی‌فر درباره روش‌های جدید مقاوم‌سازی نیز گفت: در کشور حتی از روش‌های جدیدتری برای مقاوم‌سازی سازه استفاده می‌شود؛ کمک‌فنر میراگر یکی از این روش‌هاست. این ابزاری کاملا جدید است و با به کار‌گیری این سیستم اتلاف انرژی در ارتباط با زلزله را افزایش می‌دهیم، پس از وقوع زلزله موجی از انرژی وارد سیستم می‌شود و ما با استفاده از میراگرهایی که مختص این کار طراحی می‌شوند می‌توانیم این انرژی را تلف کنیم و از سازه در برابر فشار وارده ناشی از نیروهای زیاد و جابه‌جایی محافظت کنیم.
این سیستم‌ها با جذب و استهلاک درصد بالایی از انرژی ورودی به سازه، شرایط ایمن و پایداری را نسبت به ساختمان‌های مشابه فراهم می‌کنند. از تکنیک‌های دیگری هم برای مقاوم‌سازی استفاده می‌شود به‌عنوان مثال در ساختمان قطعاتی انعطاف‌پذیر قرار می‌دهند تا بنا دارای حالت انعطاف‌پذیر (Flexible) شود. به‌اصطلاح می‌گویند با استفاده از این قطعات فلزی ساختمان نرم می‌شود و زمانی که ساختمان نرم شود اثرات زلزله بر این ساختمان به‌شدت افت پیدا می‌کند. این شیوه از روش‌های مدرن طراحی لرزه‌ای است.
